Waarom is zoet, zout en vet eten zo lekker?

Het is je vast wel eens overkomen: je wacht op de trein en de geuren van chips, koekjes en frietjes zijn niet te missen. Het lijkt haast onmogelijk om zonder te watertanden rustig op de trein te wachten. Voordat je het echt beseft heb je toegegeven aan die lekkere trek en werk je een zak chips naar binnen. Waarom is het zo moeilijk om deze verleidingen te kunnen weerstaan? 

Achtduizend jaar terug in de tijd

We gaan terug naar het einde van de prehistorie. Zo’n 8000 jaar terug in de tijd. Het was de tijd van de jagers en verzamelaars.

Onze voorouders leefden in de oersavanne. Toen hadden ze al smaak-voorkeuren. Zoet, zout en vet eten vonden ze lekker. Zuur en bitter hadden ze liever niet. Ze waren omnivoren (en dat zijn we nog steeds). Ze plukten fruit, noten en zaden uit de bomen en jaagden op dieren.

De smaken zuur en bitter waarschuwden onze voorouders voor mogelijk giftige stoffen. Een stuk fruit dat nog niet rijp is, kan giftig zijn. Zoet duidt juist op voedzame suikers die in vers fruit zitten. Zout was belangrijk om de waterbalans in het lichaam te regelen. Vetten leveren ontzettend veel energie.

De evolutionaire verklaring

In de oersavanne kwamen onze voorouders maar weinig suiker, vet en zout tegen. Ze mochten van geluk spreken als ze op een goede dag iets met suiker, zout of vet vonden. Daarom moest je er zuinig mee zijn. In de loop van de evolutie zijn onze zintuigen getraind om juist deze smaken ‘lekker’ te vinden. Deze voedingsmiddelen waren immers de beste om te overleven!

Het ingebouwde mechanisme

Ons oerbrein heeft nooit een mechanisme gekregen om deze zin in suiker en vetten in toom te houden. De voedingsmiddelen industrie weet dat en speelt daar perfect op in. De geur van chips, koekjes en hamburgers kunnen we maar moeilijk weerstaan. Ze smaken heerlijk en prikkelen de verslavingsregio’s in onze hersenen. Daarnaast vullen ze nauwelijks, waardoor we niet zomaar kunnen stoppen met eten.

Ons 'mensenbrein' is groter geworden, ons oerbrein (instinct) is nog exact hetzelfde. (Afbeelding: archeoweb)

Een wereld van fastfood en supermarkten

Door de fastfoodrevolutie zijn alle negatieve gezondheidseffecten hiervan in een stroomversnelling geraakt. Ons oerbrein heeft zich niet aangepast. We hebben nog precies hetzelfde instinct als onze voorouders. Het enige wat je er aan kan doen is het gevecht aangaan met je oerinstinct. Helaas is dat verdomd lastig, aangezien je brein je alleen maar aanmoedigt om ongezond en meer te blijven eten.

Het goede nieuws is dat de strijd tegen je instinct niet onmogelijk hoeft te zijn. Als je het maar op de goede manier aanpakt. ‘Hoe dan?’ Hoor ik je denken. Het draait allemaal om het aanleren van een gezonde leefstijl.